MÜZİK VE İSLAMİ GÖRÜŞ
FORUM ALAKURKAGÜNEŞ İSTANBUL
AHMET RASİM ÇAĞLAYANGİLOĞLU
İstanbul Üniverrsitesi İlahiyat Fakültesi
Forumda yayınlanan " Musiki Haram'dır " isimli
Konuyu okudum,bu konuya
Bir kaç şey ilave etmek istiyorum
Öncelikle şunu belirtmek istiyorum
İslami kaideler ve aklımız
Her zaman bize,doğru yolu gösterecektir
" Musiki Haram'dır " isimli konuda
Ayetler ile bir açıklama yapılmamış
Ayetlerde " Musiki kesinlikle Haram'dır "
Şeklinde bir ifade olmadığını,hepimiz biliyoruz
Farklı örneklerle,konuya açıklık getirmek istiyorum
Bıçak ile,haksız yere,insan öldürebilirsiniz
Bir canlıya zarar verdiğiniz için
Bu elbette Haram statüsündedir
Haram demek,zaten bir farklı mana ile, zararlı demektir
Tıp ilmini tahsil edip
Bıçak ile bir hastayı ameliyat ederek
Hayatınıda kurtarabilirsiniz
Buda helal statüsündedir,yani yararlı
Hayat kurtaranda,öldürende bıçak değildir
Burada bıçak,haram veya helal statüsünde değildir
Bıçağı kullananın nerede ve hangi amaçla kullandığına göre
Haram veya helal statüsü oluşur
Mevlana Celalaedin-i Rumi Hazretlerinin
Bir sözü vardır " Musiki Allahın Lisanıdır " der
Bu konu ile ilgili önce
İmam-ı Gazali Hazretlerinin görüşlerini aktarayım
Daha sonra konuya devam edelim
İMAM-I GAZALİ VE MÜZİK
https://sorularlaislamiyet.com/imam-gazalinin-hic-bir-calgiya-izin-vermedigi-dogru-mudur-musiki-konusunda-gazalinin-gorusu-nedir
Gazzâlî, İhyâü Ulûmi’d-Dîn isimli eserinde
“Müzik Dinlemenin (semâ) Mubahlığının Delili”
başlığı altında
söze şöyle başlar:
“Müzik dinlemek haramdır demek, Allah müzik dinleyen kişileri cezalandıracaktır, demektir. Bu ise, sırf akılla bilinebilecek bir husus değildir. Öyleyse, bu konuda naslara ve bu nasların ışığında yapılan kıyaslara başvurmak gereklidir. Eğer bu konuda nas ve nassa kıyas yoluyla ulaşılan doğru bir sonuçlama yoksa, müzik dinlemenin haramlığı iddiası boşa çıkmış olur.”
Gazzâlî daha sonra, ölçülü olsun veya olmasın
güzel sesi dinleme, müziğin dinleyici üzerinde bıraktığı etki
ve dinleyici ile ilgili hususları uzun uzadıya açıkladıktan sonra
Mûsikinin mubah olduğunu belirtir
Karşı görüşte olanların gerekçelerini
tek tek ele alarak cevaplandırmaya çalışır.(1)
İmam Gazzâlî mûski konusunda bütün söylenenleri tahlil etmiş
delilleri karşılaştırmış ve şu sonuçlara varmıştır:
Mûsıkî ister ses ister âlet ile olsun
tek hükme bağlı değildir
Haram, mekruh, mübah ve müstehab olabilir.
1) Dünya arzusu ve şehvet hisleri ile dolup taşan gençler için, yalnızca bu duyguları tahrik eden müzik haramdır.
2) Vakitlerinin çoğunu buna veren, iştigâli âdet haline getiren kimse için mekruhtur.
3) Güzel sesten zevk alma dışında bir duyguya kapılmayan kimse için müzik mübahtır, serbesttir.
4) Allah sevgisi ile dolup taşan, duyduğu güzel ses kendisinde yalnızca güzel sıfatları tahrik eden kimse için müstehabdır. (2)
Gazzâlî incelemesini sürdürürken
müziğin duruma göre ya mübah veya mendûb olduğunu
onu haram kılan şeyin kendisi değil
dıştan ârız olan beş sebepten ibaret bulunduğunu
ifade ederek şöyle devam ediyor:
1) Şarkı söyleyen kadın olur
dinleyen de kadın sesinin şehvetini
tahrik edeceğinden korkarsa dinlemek haramdır.
Burada haram hükmü müzikten değil
kadının sesinden gelmektedir.
Aslında kadının sesi haram değildir
ancak şehveti tahrik ederse
Kur'ân okumasını bile dinlemek haram olur.(3)
2) Müzik âleti, içki meclislerinin sembolü olan
âletlerden ise bunu kullanmak haram olur
diğerleri mübah olmakta devam eder.
3) Şarkı ve türkünün güftesi bozuk
İslâm inancına ve ahlâkına aykırı ise
bunu müzikli veya müziksiz söylemek
ve dinlemek haramdır.
4) Gençliği icabı şehevî duyguların
mahkûmu olan bir kimse aşırı derecede
müziğe düşer, müzik onun yalnızca cinsî arzusunu
tahrik ederse, onun müzikten uzak durması gerekir.
5) Sıradan bir insanın müzik şehvetini de
ilâhî aşkını da tahrik etmediği halde
bütün vakitlerini alır
onu başka işlerden alıkoyarsa yine haram olur.(4)
Sonuç olarak musikînin hoş
ölçülü ve manâlı bir ses olması itibariyle mübah olduğu
haram olmasının kendisinden değil de
dıştan ârız olan sebepler dolayısıyla olduğu söylenebilir.
İlave bilgi için tıklayınız:
Dipnotlar:
1. bk. el-Gazzali Muhammed, İhyâu-ulûmi'd-din
I-IV, Kahire,1939 268-284.
2. İhya, 2/302.
3. Hanefilerden Buhârî şârihi allâme Aynî de
“ Bayramda iki cariyenin okuduğu şarkıyı
Hz. Peygamber'in ve Ebû Bekr'in dinlediklerinden
hareketle aynı neticeye varmıştır.
Umdetu'l-kâri, I-XI, el-Âmire, 1308-1311, 3/360.
4. İhya, 2/279-281. (özetlenmiştir.)
Hayrettin Karaman
Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar
Musiki bölümü.
İmam-ı Gazalinin Musiki ile ilgili görüşlerini okudunuz
Şimdi konuya kaldığımız yerden devam edelim
Bilim adamı Enstein'ın,atomun parçalanması ilmi ile
Japonyanın Hiroşima ve Nagazaki şehirleri,bombalanmış
Binlerce insan hayatını kaybetmiştir
Aynı sistem ile,tıp ilminde
Kanserli hücreleri öldürerek
Hastaların hayatı kurtulmaktadır
Burada haram yada helal olan
Atomların parçalanması ilmi değildir
Bu ilmi nerede kullandığınıza göre
Haram veya helal statüsü oluşur
Zooloji ilmi ile Kuşlar incelendi
Kanatları ile nasıl uçtuğu tespit edildi
Eurodinamik ilmi ile bu birleştirildi
Uçak imal edildi
Kabeye,günlerce,deve ile yol alarak
Hacı olmaya gidenler
Uçak ile rahat ve konforlu bir şekilde,gidip geliyor
Aynı uçağı,süpersonik savaş uçağı olarak,imal edip
Şehirleri bombalayıp,insanları öldürebilirsiniz
Burada haram olan,uçak veya eurodinamik ilmi değildir
Eurodinamik ilmini ve uçağı
Nerede hangi amaçla kullandığınıza göre
Haram veya helal statüsü değişir
Ben,ilahiyat fakültesine girmeden önce
Konservatuvarı bitirmiştim,gitar çalıyordum
Şimdi ilahiyat mezunuyum
Gitar ile islami müzik icra ediyorum
Gitar için,direkt haram veya helal diyebilirmiyiz
Rafael isimli bir ermeni arkadaşımız vardı
Gitar çalmak için ders almak istiyordu
Gitar dersleri verdik
Rafael aynı zamanda
İslamiyeti araştırmaya çalışıyordu
Rafael,kimsenin bu tür konularda
Ona yardımcı olmak istemediğini
Gitar çalan bir arkadaşının,islamiyetten nefret ettiğini
Mahallede komşusu olan,müslüman bir gençten
İslamiyeti öğrenmeye çalıştığını
Ancak,müslüman gencin
Kendisinin,gitar çalmaya meraklı olduğunu öğrenince
Kendisinden uzaklaştığını
Hatta bazı müslümanların
Bu konuda yardımcı olmaktan ziyade
Kendisini terslediğini anlatmıştı
Rafael'e islamiyeti,bildiğimiz kadarıyla
Elimizden geldiğince anlattık
Geçen sene,Rafael müslüman oldu
Gitar ve musiki bilgimiz
Bu konuda Rafael'i bize kazandırdı
Gitar veya Musiki ilmine
Şimdi direkt haram diyebilirmiyiz
Bunu sizlerin takdirine bırakıyorum
Konu ile ilgili olduğunu düşündüğüm
Bir dini Kıssayı sizlere aktarayım
MUSIKİ ALLAHIN LİSANIDIR
DİNİ KISSA
İstanbul Yenikapı Mevlevihanesine
İntisap eden,Mustafa Şadi Efendi
Neyzen Abdülkerim Efendiden
Ney ve usul dersleri almak ister
Ancak Fatih'te,hocası ve kapı komşusu olan
Nail Hocaefendi " Müzik yunan ejnebi işidir,haram'dır "
Dediği içinde,yüreğinde bir sıkıntı vardır
Neyzen Abdülkadir Efendi'ye durumunu anlatır
Abdülkadir Efendi
" Merak buyurmayınız,Mustafa Efendi
Kuran-ı Kerimde ve Hadis-i Şeriflerde
Musikinin her türünün,haram olduğuna dair,bir delil yoktur.
Musıki bir ilim'dir," ilim Çin'dede olsa alınız "diye buyuran
Peygamberimiz Hz.Muhammed sav Efendimiz'dir
İlim Ejnebide isede,ilim müslümanın yitik malıdır
Nerede bir ilim varsa,biz kaybetmişizdir
Bulur ve alırız,öğrenir ve sahip çıkarız
Ağzımızdan çıkan nefes ve ses,ölçüsüz ise gürültüdür
Eğer,bu nefes ve ses ölçülü ise,bunun adı Musıki'dir
Kuran-ı Kerim tilaveti ile müezzinlerin okuduğu kamed ve ezanlar
Temcid,Salâ ( Salât ),Münâcât,Tekbir,Salât-ı Ümmiyye
Mevlid,Mi‘râciye,Muhammediye,Tevşîh, cami na‘tı
Ve ramazan ilâhileri
Ve bizim tekkemizde sazlarla icra edilen
Mevlevî âyini,Mersiye,Kaside,İsm-i Celâl
Durak,Şugul,Savt ve Nefes ile Na‘t ve ilâhiler
Bu musıki ilminin konusudur
İster notanın adı Elif-Be olsun,ister Do-Re olsun
Ses aynı sestir,ejnebi Do-Re deyince ses değişmez
Peygamberimiz Hz.Muhammed sav Efendimiz
Mekkeyi fethederken
Ordusunda Davulların olduğunu ve çalındığını biliyoruz
Osmanlının Mehterindeki,Nakkare
Bizim tekkemizde Kudüm'dür
Bunlar gökten inmediki
Hepsi Müslümanların aklının icadıdır
Kasnak ve deri ile imal edilmiştir " der.
Huzurda bu mevzuyu konuşurlarken
Abdülkadir Efendi,birini çağırtır
Huzura gelen,Mahçupyan isimli bir ermenidir
Abülkadir Efendi,Mustafa Şadi Efendiye
" İşte sana Ney çalmasını öğretecek usta " der
Mahçupyan Efendi
" Pirim,ben Ney çalmasını sizden öğrendim
Ben usta değilim,sizin talebenizim " der
Abdülkadir Efendi,Mustafa Efendiye
" Ben,Ney çalmada,böyle usta isem
Sebebi aldığım musıki eğitimidir
Ben,Mahçupyanın Babası,Aramyan Efendiden
Musıki eğitimi almıştım
Aramyan Efendi ise bu hasbihal dolayısıyla
Müslüman olmuştu ve sonra vefat etmişti
Mahçupyanda müslümandır
Ve size,Ney öğretecek kadarda ustadır
Mustafa Efendi,sen hocanı buldun
Ancak,ben öğrencimi kaybetmişim galiba
Yarın,hep birlikte,yatsı namazına
Fatih Camisine gidelim
Nail Hocaefendiyle namazdan sonra
Hasbihal edelim "der
Mustafa Efendi bu sözden,bir şey anlamaz
Abdülkerim Efendiye bakar
Abdülkerim Efendi,tebessüm eder
" Benim dediğim Musıki'dir
Siz benim dediğimi,anlamadınız sanırım
Mevlana Celaleddin-i Rumi Hazretleri
" Musıki Allahın Lisanıdır " der
Sanırım bu lisan,size henüz ulaşmadı,Mustafa Efendi " der
Ertesi gün,hep birlikte
Fatih Camisine erkenden giderler,cami çok kalabalıktır
Çok güzel bir,Kuran-ı Kerim tilaveti vardır
Ve herkes huşu içinde,tilaveti dinler
Arkasından ezan okunur ve yatsıyı kılarlar
Cemaat dağılırken,Mustafa Efendi
Abdülkerim Efendinin kulağına eğilir
" Hocam,Nail Hocaefendinin tilavetini beğendinizmi
Bu çevrede,böyle güzel Kuran-ı Kerim okuyan
Nail Efendiden başkasını bulamazsınız " der
Abdülkerim Efendi,tebessüm eder
" Usul ve kaidesine göre okuyor,pek güzel " der
Cemaat dağılınca,Nail Hocaefendi karşısında
Abdülkerim Efendiyi görür ve sevinir
" Hocam,ne zamandır görüşemiyoruz
Sanırım,ben tekkeye,siz buraya gelemiyorsunuz " der
Mustafa Efendi şaşırır ve Abdülkerim Efendiye bakar
" Hocam siz Nail Hocaefendiyi tanırmıydınız " der
Abdülkerim Efendi,tebessüm eder,bir şey söylemez
Nail Hocaefendi
" Abdülkerim Efendi benim hocamdır " der
Mustafa Efendi şaşırır
" Şimdi anlaşıldı,neden bu kadar güzel Kuran-ı Kerim okuduğunuz
Siz bu işin ilmini,Abdülkerim Efendiden almışsınız "der
Abdülkerim Efendi
" Ağızdan çıkan nefes ve ses,ölçülü ve kurala göre çıkıyorsa
Bu musıkidir,Nail Hocaefendide musıki ilmini iyi bilir "der
Mustafa Efendi,Nail Hocaefendiye döner
" Abdülkerim Efendiden aldığınız,musıki eğitimi sayesinde
Böyle güzel Kuran-ı Kerim okuduğunuz anlaşıldı
Ancak,siz bana " Müzik yunan ejnebi işidir ve haramdır " dediniz.der
Abdülkerim Efendi,Mustafa Efendiye bakar,tebessüm eder
" Nail Hocaefendi,belki başka bir şey söylemek istemişdir
Siz yanlış anlamışsınızdır Mustafa Efendi " der
Nail Hocaefendinin yüzü kızarır,yutkunur
" Estagfirullah,ben
" Yunan tanrıçası müz'den gelen,müzik haramdır "
Demek istemiştim
" Bizim musıkimiz haramdır " demek istememiştim
Kuran-ı Kerim okurken kullandığımız
Tecvid ve ebced'in tedrisatı
İlmi tekke musıkisidir,musıki ilmi olmaz ise
Nefes ile ses'e,ölçü ve kural giydirilemez " der
Abdülkerim Efendi tebessüm eder
" Mevlana Celaleddin-i Rumi Hazretleri
" Musıki Allahın Lisanıdır " der
Rabbimize şükürler olsunki
Ben kaybettiğimi sandığım öğrencime
Yeniden kavuştum
Aynı lisanı konuştuğumuza göre
Allahın Lisanı bizlere ulaştı İnşallah " der
Mustafa Şadi Efendi tebessüm eder
" Abdülkerim Hocam
Bende sizin,daha önce
Ne demek istediğinizi anlayamamıştım
Rabbimize şükürler olsunki,lisan bana yeni ulaştı
Bende ne demek istediğinizi,şimdi yeni anladım " der
Abdülkerim Efendi,tebessüm eder
" Elbet,musıki ilmine,haram diyenlerde olacaktır
Biz,haram şaraba tuz ekip
Helal sirke eyleriz
Biz düşmanı kendimize
Hak dostu kul eyleriz
Herşeye haram diyen
Ulemayıda hoşgörür ve severiz "
Elbet,müzik ile " Hendese-i Savt " musıki ilmini
Birbirine karıştırıp
Musıkiyi,her eşref-i mahlukat gibi kullanıp
Kullandıkları musıkiye,haram diyenleride biliriz
Musıkinin muhteviyatını ve ilmini bilmediklerinden
Haram diyen,bazı islam ulemalarınıda biliriz
Bu zat-ı muhteremler
Bizlerle,önce hasbihal edip
Bizlerden,musıki neye nedir öğrenip
Musıki ilmini öğrenikten sonra,fetva verseler
Daha isabetli olur,diye düşünmekteyiz
Herşeyin doğrusunu
Zerreden kürreye,herşeyi yaradan Allah bilir " der
MÜZİK VE İSLAMİ GÖRÜŞ
FORUM ALAKURKAGÜNEŞ İSTANBUL
AHMET RASİM ÇAĞLAYANGİLOĞLU
İstanbul Üniverrsitesi İlahiyat Fakültesi
|
